کد مطلب:243 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:18

گنجینه پرسمان » اجتماعي و فرهنگي

به نظر شما فاصله طبقاتي موجود در جامعه به چه عواملي بستگي دارد؟

رچه مورد سؤال دامنه وسيع و گسترده اي دارد، ولي ما تلاش مي كنيم كه با رعايت اختصار چند نكته را بررسي نماييم: الف) در اين كه هم اكنون در جامعه اسلامي ما فاصله طبقاتي رنج آوري وجود دارد جاي بحث نيست. البته ممكن است گفته شود شكاف طبقاتي در كشورهاي سرمايه داري به مراتب وسيع تر و عميق تر از ايران اسلامي ماست ولي بدون ترديد جامعه ما نيز به نوبه خود به اين بليّه جانكاه مبتلا است. ب ) اما اين كه چه عواملي منجر به فاصله طبقاتي گشته است طبيعي است كه عوامل گوناگوني دخيل است. 1- آنچه از فاصله طبقاتي هم اكنون در ايران مي گذرد مسأله نوظهوري نيست، بلكه ميراث شومي است كه از گذشته به ما رسيده است، 2- استعداد ذاتي افراد رانبايد از نظر دور داشت، برخي تواناتر و برخي كندتر هستند و برخي دچار معلوليت هاي جسمي و ذهني بوده و در نتيجه عقب مي مانند، 3- مسأله تكنولوژي و صنعت نيز نقش مؤثري را ايفا مي كند. به عنوان مثال: ديروز محيط كارگري محدود به كارگاه هاي كوچك مي شد و تفاوت فاحشي بين حقوق كارگر و كارفرما احساس نمي شد ولي «غول صنعت» ناگهان سر برآورد و كارگاه كوچك مبدل به كارخانه عظيمي شد و با افزايش توليد ثروت سرمايه داران به طور تصاعدي افزوني گرفت درحالي كه حقوق كارگر تقريباً ثابت ماند؛ (همين نكته را در كشاورزي و ساير ابعاد توليد و درآمد مقايسه كنيد)، 4- نظام اقتصادي غلط و بيمارگونه، 5- طفره رفتن از پرداخت حقوق قانوني (ماليات) و حقوق شرعي (خمس و زكات)، 6- احتكار و گران فروشي، 7- رباخواري، 8- خيانت به بيت المال و اموال دولتي، 9- كلاهبرداري وخيانت به ديگران، 10- احياناً و به ندرت حوادث غيرمترقبه هم دخيل است. نظير اين كه تاجري مقدار زيادي از يك جنس را خريده و ناگهان بر اثر پيشامدي قيمت آن چند برابر شده است يا فرض بفرماييد كسي چند هكتار زمين زراعي داشته و بر اثر موقعيت غيرمترقبي كه آن زمين پيدا كرده، قيمت آن به چندين برابر افزايش يافته است و...، 11- ضعف مديريت كارگزاران اقتصادي، 12- نقش واسطه ها و دلال ها در اجحاف به طبقه ضعيف، 13- اسراف و ريخت و پاش هاي كلان كه در نهايت به دوش فقرا و قشر آسيب پذير بار مي شود، 14- فشار و دخالت عوامل خارجي، 15- نبود كار و اشتغال نيز عقب ماندگي و فلاكت را در پي خواهد داشت. ج ) اما چگونه مي توان از پيشرفت اين فاصله جلوگيري كرد؟ راه كارهاي گوناگوني وجود دارد كه بايد مورد توجه قرار گيرد: 1- در درجه اول بايد اين نظام اقتصادي بيمار را جراحي و معالجه كرد، 2- پرورش مديران كارآمد و با تجربه، 3- جدي گرفتن پرداخت ماليات هاي قانوني و هم چنين گرفتن اخماس و زكوات و پرداخت آن در مصالح عامه اي كه شرع مقدس تعيين فرموده است، 4- زمينه كار و توليد را به طور عادلانه براي همه اقشار فراهم ساختن، 5- تا آنجا كه امكان دارد به مقابله با فشارهاي خارجي پرداختن و كوتاه كردن دست هاي مرئي و نامرئي عوامل خارجي، 6- جلوگيري از اسراف و حيف و ميل و با صرفه جويي زمينه رفاه عامه مردم فراهم كردن، 7- همان گونه كه اسلام اخطار شديد فرموده (سوره توبه، آيه 34) با زر اندوزي و انباشتن ثروت، قاطعانه برخورد كردن، 8- برخورد جدي با افراد خائن و اختلاس گر در بيت المال، 9- سياست تربيتي نظام به گونه اي باشد كه مردم از دوران ابتدايي تا مراحل عالي، مملكت را خانه خود و ساير افراد را همچون اعضاء يك خانواده احساس كنند و رهيافت هر كس تنها به منافع شخصي نباشد؛ زيرا وقتي كشتي صحيح و سالم بود همه را با خود به ساحل نجات مي رساند ولي اگر كشتي آسيب ديد همه را غرقاب هلاكت خواهد ساخت. 10- حقوق كارگر منصفانه ادا گردد و از بيمه و سهام و ساير مزايا برخوردار شوند و در جمع از ميزان سود كارخانه دار كاسته و به ميزان حقوق كارگز افزودن، 11- در همه مواردي كه ذكر شد، مكانيسم نظام و دولت بسيار سرنوشت ساز خواهد بود. در خاتمه اين قسمت، جهت اطلاع بيشتر مطالعه چند كتاب پيشنهاد مي گردد: 1- اقتصاد ما، ج 1، ص 353 و ج 2، ص 303، سيد محمد باقر صدر 2- اسلام و اجتماع، ص 38 و ص 92، علامه طباطبايي 3- مسائل عصر ما، ص 103، شهيد هاشمي نژاد 4- نابرابري اجتماعي، ادوارد ج. كرب، ترجمه: محمد سياهپوش 5- جامعه شناسي قشرها و نابرابري ها، گروهي از نويسندگان 6- اسلام و نظام طبقاتي، ص 123، محمد قطب 7- شناخت اسلام، 506، شهيد بهشتي و باهنر و علي گلزاده غفوري